Daglicht systemen
Wanneer gebruik wordt gemaakt van specifieke aanpassingen aan een daglichtopening die de daglichttoetreding en/of -verdeling in het vertrek beïnvloeden wordt gesproken over daglicht systemen.
Daglicht systemen worden vaak in de gevelzone geplaatst met het doel het daglicht verder in het achterliggende vertrek te brengen of het verhogen van het daglichtcomfort, door een betere lichtspreiding. Op deze pagina worden enkele daglicht systemen voor de gevel besproken, daglichtsystemen voor hellende en platte daken vindt u via het menu op deze site, de VivaVitro® daglicht-systemen zijn ook toepasbaar als gevelraam. Belangrijk bij het kiezen van een daglichtsysteem is de wijze waarop, waarmee en wanneer het systeem goed functioneert. Sommige daglichtsystemen leveren alleen een bijdrage aan een betere daglichttoetreding bij direct zonlicht. Bij diffuus licht wordt alleen een betere lichtspreiding verkregen. Daglichtsystemen kunnen heel klimaatspecifiek zijn.
In de praktijk worden diverse daglicht systemen toegepast om daglicht beter te benutten. In een aantal gevallen, zoals bij de lichtplanken, kunnen zij gecombineerd worden met klimaatinstallaties: verwarming (stralingspanelen), ventilatie (koude ventilatielucht mengt zich boven de lichtplank met warme lucht), kunstlicht, en dergelijke. De gebruiker van een ruimte beoordeelt daglichtsystemen vooral op de mate waarin visueel comfort in gunstige of ongunstige zin door deze systemen wordt beïnvloed. Wanneer het gebruik van kunstverlichting hinderlijke reflectie van daglicht voorkomt, is het oorspronkelijke doel voorbijgestreefd. Dit onderwerp wordt uitgebreid behandeld in de publicatie ‘ Daglichtsystemen en Visueel comfort‘.
Hieronder een overzicht van een aantal daglicht systemen.
Lichtplank
Een lichtplank heeft een dubbele functie. Het weerkaatsen van licht naar het plafond waardoor het licht vervolgens verder het vertrek in wordt weerkaatst. Maar daarnaast ook het weren van direct licht nabij de gevelzone. Bij het buiten de gevel plaatsen van een lichtplank zal de opbrengst van gereflecteerd licht hoger zijn. Bij plaatsing van de lichtplank binnen de gevel zal als enig effect een gelijkmatigere lichtverdeling merkbaar zijn. Een combinatie waarbij de lichtplank zowel binnen als buiten zit is uiteraard ook mogelijk. Een andere optie is om de lichtplank niet horizontaal uit te voeren maar verticaal. Een dergelijke optie is voor een oost- / westgevel een goede optie. Nadeel is wel dat de opbrengst van het daglicht minder is door gemis aan zenit-licht. Door een lichtplank niet als een vast object uit te voeren, maar beweegbaar, is het mogelijk de lichttoetreding en zon inval te reguleren.
Spiegellamellen
Horizontale lamellen worden voornamelijk toegepast als zon regulering en zijn in vele vormen toegepast. In een spiegelende uitvoering kunnen de lamellen worden gebruikt voor lichtsturing, waardoor licht dieper het vertrek in wordt weerkaatst. Dit laatste is afhankelijk van het materiaal, de plaatsing, de stand (hoek) en het oppervlakte van de lamellen. Spiegellamellen hebben bij direct licht het risico van te grote lichtcontrasten in het gevelvlak. Spiegellamellen kunnen aan de binnenzijde, buitenzijde en in de glasspouw van de gevelconstructie worden verwerkt. In de glasspouw zal stof en andere vervuiling geen negatieve invloed uitoefenen op de werking. Voor een betere reflectie kunnen de lamellen worden ‘omgedraaid’ zodat de holle zijde aan de bovenzijde zit. Door een combinatie van meerdere lagen lamellen is het mogelijk direct zonlicht te weren en het diffuse licht door te laten en het vertrek in te sturen.
Anidolische reflectoren
Het anidolische principe is het concentreren van hemellicht om het via een afgesloten geleider verder in de ruimte te brengen. Deze concentratie kan zo worden gestuurd door de stand van de reflectoren dat deze alleen bij bepaalde zonnestanden licht transporteert. Een anidolische systeem reflecteert zowel diffuse als directe lichtstraling en zorgt behalve voor lichttransport ook voor een beter lichtcomfort door een betere spreiding.
Translucente isolatiematerialen (TIM)
Deze beperkt daglicht doorlatende isolatiematerialen kunnen daar worden toegepast waar natuurlijk diffuus lichtinval (verlaging van LTA) is gewenst met tegelijkertijd een goede isolatiewaarde. Door het trans-lucente materiaal in de spouw van glaspanelen toe te passen wordt het daglicht gebroken en gereflecteerd. Translucente isolatiematerialen bestaan in verschillende structuren, met elk hun eigen lichtsturende eigenschappen.
Prisma’s
Lichtsturende prisma-systemen hebben sturing van direct zonlicht als doel. Lichtstraling wordt van richting veranderd en kan door middel van een reflecterend plafond diffuus de achterliggende ruimte in worden gereflecteerd. De werking van prismatische systemen is bij diffuus licht beperkt. Er zijn verschillende varianten van prismatische systemen: lichtsturende PMMA elementen, laser-cut panelen, prismatische coatings en zonlicht-werende prisma-systemen.
HOE: holografic optical element
Hologrammen hebben invloed op de brekingsindex van het licht. Op deze manier kan het licht een bepaalde kant op worden gezonden. Er zijn varianten die het zonlicht kunnen ombuigen, bundelen of verspreiden met behoud van zicht en licht. Op dit moment zijn er alleen hologrammen beschikbaar die directe straling kunnen beïnvloeden. Diffuus licht wordt nauwelijks beïnvloed.
Lichtkoker
Een manier om licht te transporteren is door middel van reflectie. Door licht vele malen te reflecteren kan een bepaalde afstand worden overbrugd. Een wijze is het reflecterend uitvoeren van de binnenzijde van een koker of cilinder. Voorbeeld van een lichtkoker is een ‘light-tube’. Dit product vangt licht op en reflecteert het licht door middel van een slang naar de gewenste plek. Een ander bekend voorbeeld is de glasvezel.
Heliostaat
Met een helio-staat kunnen voor daglicht onbereikbare plekken van zonlicht worden voorzien. Het zonlicht wordt door middel van meerdere (computergestuurde) spiegels naar binnen gereflecteerd. De werking is vergelijkbaar met die van een periscoop.